Wodnosamolot rozpoznawczy Grigorowicz M-15

Rosyjska patrolowa łódź latająca z czasów I wojny światowej. Zaprojektowana została przez Dymitra Pawłowicza Grigorowicza, od 1913 roku kierownika jednych z największych zakładów lotniczych w carskiej Rosji, fabryki S. S. Szczetinina i M. A. Szczerbakowa w Sankt Petersburgu. Prace nad nowym typem rozpoczęły się jesienią 1915 roku, zgodnie z zapotrzebowaniem dowództwa marynarki wojennej, które potrzebowało maszyny, służącej do dalekiego zwiadu. W odpowiedzi na to zapotrzebowanie już w grudniu 1915 roku powstał M-9. Była to udana konstrukcja, wyprodukowana w ilości przeszło 200 egzemplarzy. W efekcie dalszych prac rozwojowych w 1916 roku powstał właśnie M-15, wyposażony w świetny francuski silnik francuski silnik Hispano-Suiza V8. Wyprodukowano zaledwie około osiemdziesięciu maszyn tego typu, co wynikało z braku odpowiedniej ilości silników. Kilka z wyprodukowanych egzemlarzy trafiło do lotnictwa, większość zaś służyła zadaniom szkoleniowym jako łodzie treningowe.

M-15 miał układ dwupłatowca, z komorą płatów wyniesioną ponad kadłub. Znakomity francuski silnik Hispano-Suiza V8 napędzał śmigło pchające. Usterzenie umieszczono na pylonie, w strumieniu powietrza za śmigłem, co zapewniało większą skuteczność sterów. Konstrukcja kadłuba była półskorupowa, wykonana z drewna, o częściowo sklejkowym pokryciu, opartym na ażurowych wręgach. Konstrukcja skrzydeł, jak i usterzenia również były drewniane. Całość pokryto płótnem. Pływaki usytuowano pod dolnym płatem.

Jedyny zachowany na świecie egzemplarz znajduje się w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. Oznaczony numerem fabrycznym R II 262 wchodził w skład eskadry fortecznej w Arensburgu na wyspie Ozylia, części silnie ufortyfikowanego Archipelagu Moosundzkiego. W wyniku niemieckiej operacji „Albion” prowadzonej między 10 a 24 października 1917 roku (więcej o tej operacji można poczytać tu: https://pl.wikipedia.org/wiki/Operacja_Albion) czyli desantu na te wyspy broniące dostępu do Zatoki Ryskiej, maszyna trafiła w ręce zwycięzców, podobnie jak dziewięć innych M-15.

R II 262 został przetransportowany do Warnemünde, gdzie Niemcy zainteresowani nieznaną im wcześniej konstrukcją przetestowali swoją zdobycz w ramach Eskadry Badań Samolotów Morskich. Ostatecznie umieszczono ją w Deutsche Luftfahrt Sammlung (Niemieckich Zbiorach Lotniczych) w Berlinie.

O dalszych losach tego egzemplarza w artykule -> Pogrobowy prezent Göringa

Dane techniczne:

Rozpiętość skrzydeł: 11 840 mm
Długość samolotu: 8 250 mm
Wysokość samolotu: 3 150 mm
Powierzchnia nośna: 42,0 m²
Masa własna samolotu: 840 kg
Masa użyteczna samolotu: 480 kg
Masa całkowita samolotu: 1320 kg
Prędkość maksymalna samolotu: do 125 km/h
Pułap maksymalny: do 3500 m
Czas lotu: do 5 h 30′.
Uzbrojenie samolotu: 1 ruchomy karabin maszynowy Maxim 7,62 mm
Silnik: Hispano-Suiza 8V o mocy 140 KM (103 kW) Śmigło typu pchającego.
Silnik działa do dziś. Po remoncie przeprowadzonym na początku lat 90, został uruchomiony :)